Artikelenselectie Meditatie ervaringen

Helemaal oké?
Vanochtend zat ik in meditatie. Hoewel ik mijn hele volwassen leven al dagelijks mediteer tovert het denken mij vaak nog een bont scala van gedachten, beelden en herinneringen voor. Ga ik daar tegen in verzet, omdat ik vind dat het stil moet worden in mijn meditaties, dan maak ik de moeder van alle fouten! De fout waaraan mijn ego zijn bestaan dankt. Deze luidt als volgt: er is iets niet oké aan hoe het nu is. Het moet anders zijn.

Let op! Wat ik nu ga onthullen is misschien wel de diepste en meest bevrijdende spirituele waarheid die er is. Een die al vele eeuwen lang door de Wijzen onder ons verkondigd wordt:

WAT ER NU IS, IS HELEMAAL OKÉ !
'Het zal wel' zegt jouw denken nu misschien: 'Weer zo'n fraaie klinkende spirituele waarheid waar ik niks aan heb.' Maar hoe zou het zijn als we deze hypothese eens als (voorlopige) waarheid gaan toepassen, gewoon als experiment? Als dit waar is, dan mogen al je gevoelens en al je gedachten er volkomen zijn!
Zelf neem ik deze waarheid als uitgangspunt van mijn meditaties.
Ik ga zitten. Innerlijk neem ik de houding aan dat alles wat zich aandient er helemaal mag zijn zonder dat ik er ook maar iets aan ga proberen te veranderen. Ik hecht mij niet aan wat er verschijnt aan gedachten en gevoelens maar ik duw ze ook niet weg. Dit is een heel subtiel gebeuren, zoiets als dansen op het slappe koord. Ik val er dan ook regelmatig vanaf. Dan ontstaat er toch weer een vorm van subtiele manipulatie van mijn ervaringen. Dat is dan gelijk weer een oefening om daar weer oké mee te zijn.

Nu moet je weten dat het ego zijn bestaan ontleent aan het geloof dat er iets niet oké is. Er moet dus altijd tot manipulatie en controle van de ervaringen worden overgegaan willen de dingen (en ikzelf) oké worden.
De bodem valt weg uit het ego-bestaan als ik bewust de houding ga aannemen dat alles wel oké is! Wat er dan gebeurt, is dat ik terugval in dat wat altijd al op de achtergrond aanwezig is: de Innerlijke Getuige, mijn Ware Zelf. Dat wordt nu voorgrond!

Dat ervoer ik vanochtend in mijn meditatie als een wegvallen van begrenzingen en het doorbreken van een soort innerlijke zon. Dit baden in het heldere licht van mijn eigen aanwezigheid was zo heerlijk en krachtig dat de gedachtenmachine in mijzelf spaak begon te lopen: gedachten vielen al uiteen voordat ze goed en wel gevormd werden. Er was (tijdelijk) geen ego die ze voedde met zijn aandacht en geloof. Het werd stil!

In meditatie oefen ik dus om 'af te blijven' van alles wat er in mij verschijnt en er tegelijkertijd weerstandsloos bij aanwezig te blijven. De grootste uitdaging is natuurlijk om mij deze meditatieve houding ook door en door eigen te maken in het gewone dagelijkse leven. De zitmeditatie steunt mij hierbij: als een ego-oplossend infuus dat elke dag urenlang voelbaar doorwerkt in mijn 'gewone' dagelijkse leven. Met elk stukje ego dat wegvalt ervaar ik meer innerlijke ruimte en een vreugdevol verwevenheid met alles wat is. Desondanks blijven er nog allerlei leerzame momenten waarin ik de verkramping die ik ego noem weer zie ontstaan bij mijzelf. Het mag er allemaal zijn!        Dick


 

Bliss (2009)
Doorvoel en omarm je oude pijn, zonder daarbij het verhaal, dat je jezelf over je pijn vertelt, weer op te starten. Dat is een kernboodschap die ik nu ruim twintig jaar in mijn wekelijkse weekendworkshops op het Helios Centrum aan mijn cursisten meegeef - of ze nu Reiki of meditatie leren of een Tantra of Innerlijk Kindweekend volgen.
Daarom wordt het hoog tijd om nu maar eens dieper in te gaan op de tegenhanger van pijn. En daarvoor gebruik ik de Engelse term 'bliss'.
Er rust een zeker taboe op het uitgebreid praten over bliss en over hoe je het kunt opwekken. Als je spiritueel correct bent ingesteld, dan weet je dat het slechts een bijprodukt is van meditatie, gebed, Qigong beoefening of Tantrische sex en dat het daar uiteindelijk niet om gaat. Maar het is wel de heerlijkste beleving die een mens ervaren kan!
Gelukzaligheid, een oorzaakloze vreugde die van binnenuit opwelt, daar hebben we het hier over. Het is er in verschillende vormen en gradaties. Het kan van korte of lange duur zijn en zoals elk verschijnsel in het leven komt en gaat het en treedt er gewenning op.

In India noemen ze het 'ananda'. Daar zeggen ze dat er niets anders is dan Sat-Chit-Ananda. Vrij vertaald betekend 'Sat' Dat wat is, het onveranderlijke Absolute dat zich uitdrukt via het bewustzijn (chitta) in pure gelukzaligheid. We gaan het hier niet hebben over de euforie die we door drugs kunnen ervaren. Voor dat soort bliss betaal je altijd een (soms wel heel hoge) prijs. Onder invloed van die stoffen krijgen de receptorcellen van je zenuwstelsel een vloedgolf van kunstmatig opgewekte gelukshormoonachtige stoffen te verwerken. Het eindresultaat: een uitgeput, vervuild en overbelast zenuwstelsel. Je raakt versneld door je buffervoorraden van natuurlijke gelukshormonen heen en door regelmatig drugsgebruik kun je die zelf ook steeds moeilijker aanmaken.

Bij spirituele disciplines zoals meditatie, yoga, Reiki en Qigong gebeurt in veel opzichten het tegenovergestelde. Als je de discipline opbouwt om daar dagelijks voldoende tijd mee bezig te zijn, dan gaat het het zenuwstelsel zich spontaan verfijnen. Je hersenen ontwikkelen meer receptorcellen, en je endocriende klieren produceren de bijpassende gelukshormonen in steeds ruimere mate. Je gaat je kiplekker voelen! (foute uitdrukking, omdat de meeste (plof)kippen tegenwoordig doodongelukkig zijn, maar dit terzijde).

Daarom lijk ik soms wel een veredelde drugsdealer als ik mensen adviseer om minstens 100 dagen regelmatig Transcendente Diepte Meditatie of Qigong te doen. Want tegen die tijd zit de gewoonte erin en heeft het zenuwstelsel zich al zo verfijnd dat vrijwel elke beoefenaar heeft kunnen proeven van de spontane vreugde die we bliss noemen – een vreugde die compleet is in zichzelf.
Om dit verhaal van je hogere gelukshormoonspiegel door mediteren in het juiste perspectief te zien, is het wel belangrijk te begrijpen dat die positieve veranderingen in het lichaam niet zozeer de oorzaak maar eerder de uitdrukking zijn van veranderingen in bewustzijn.

Als je bewustzijn zich op natuurlijke manier verrruimt, dan ga je proeven van de grondstof van het universum, en dat is pure vreugde. De schepping als een grote uitbundige jubelpartij van God. Zelf heb ik ervaren dat bliss uit een fundamentelere laag komt dan pijn. Er zijn tijden geweest dat ik fysiek aan pijn en ongemakken leed en dat ik daaronder nog steeds de vreugde van (het er) Zijn kon proeven, tegelijkertijd. Maar ben je uitgerust en pijnvrij dan valt er natuurlijk heel wat meer te genieten. Zit je vastgespijkerd in de driedimensionale werkelijkheid van je verstand, ben je in andere woorden 'gekruisigd op de assen van ruimte en tijd', dan is dit allemaal kletskoek. Maar kijk naar een baby of een kind dat helemaal opgaat in zijn spel, dan herken je misschien de bliss die je ooit zelf ervaarde toen de wereld nog een grote open speeltuin was. Jezus zei het al: “Word als een kind (durf uit je hoofd te gaan) en je zult het Koninkrijk Gods (Bliss) be-erven”.

Mijn eerste bliss ervaring als jong volwassene had ik toen ik TM leerde. Uren na mijn 'inwijding' zat ik nog na te glunderen van wat ik ervaren had. Had ik de eerste jaren in de meditatie af en toe optredende blisservaringen, op den duur ervaarde ik die ook vaker buiten mijn meditatie. Hoewel ik niet zo devotioneel ben aangelegd, merk ik dat ik bij intense bliss-ervaringen spontaan in innerlijke dankbetuigingen uitbarst en in die momenten soms alleen maar God… God.. God… kan denken.

Dankbaarheid voelen, zelfs voor de 'shit' in je leven, is volgens mij een van de meest directe wegen naar bliss. Maar het is als de kip (daar is die weer) en het ei. Vaak moet je eerst bliss ervaren hebben om dankbaarheid te kunnen voelen. Het een versterkt het ander. Daarom is het starten met een spirituele discipline zo belangrijk, zodat er een weldadige vicieuze cirkel kan ontstaan. Inmiddels heb ik ontdekt dat elke spirituele discipline zo zijn eigen soort bliss teweeg brengt. In de energie van Reiki voel ik een heel fysieke hartswarmte die heel verbindend en integrerend voelt. Tijdens en na Transcendente Meditatie ervaar ik vaak een heel lekker, ijl, dal-orgastisch gevoel bij mijn derde oog. Met Zhineng Qigong ervaar ik een innerlijke kracht en rust die vanuit het haragebied mijn hele lijf doorstroomt. Satsang tenslotte, geeft, afhankelijk van de satsanggever, weer een heel eigen, vaak kristalheldere, blissbeleving. Bliss is in mijn beleving een vorm van genade. Je kunt het niet direct teweegbrengen. Wat je wel kunt doen is dagelijks voldoende tijd inruimen voor jouw specifieke spirituele beoefening. Daarbij denk ik aan een uitspraak van Maharishi Mahesh Yogi, de goeroe die TM naar het westen bracht: “God helpt diegenen die zichzelf helpen.”

Geniet, niet met mate, maar mateloos, en laat je bliss overstromen naar alles en iedereen.    
Dick Nijssen


 

Alles staat of valt met jouw kwaliteit van aandacht (2010)

Alles staat of valt in het leven met de kwaliteit van aandacht die je kunt opbrengen. Tijdens een Reikibehandeling of een andere helende aanraking is het niet alleen de energie die stroomt die een helende, weldadige uitwerking heeft op de ontvanger. Het is met name door de kwaliteit van aandacht dat dit gebeurt: aandacht die voortkomt uit een open geest die open staat voor echt contact. Die kwaliteit van oprechte aandacht kan alleen gegeven worden door iemand wiens aandacht niet voordurend gekaapt wordt door de beslommeringen en verlangens van het ego. De 'ego-bril' waardoor we de wereld via een filter van oordelen en overtuigen zien moet, al is het maar even, van onze innerlijke neus glijden. Dan is aandacht een machtig instrument waarmee het hele leven diepte en glans verkrijgt. Aandacht is als het ware de schijnwerper van bewustzijn. De lens waarmee we het oneindige bewustzijn, wat de grondstof is van het hele universum, focussen is ons intellect.

Vrijwel alle cursussen op Helios gaan in wezen over het cultiveren van aandacht. Wat aandacht krijgt kan groeien en bloeien. En wat ons daarin belemmert wordt zichtbaar door, je raad het al: aandacht. Door ze accepterende aandacht te geven vallen belemmeringen weg. In mijn cursussen vertel ik vaak over de wetmatigheid dat: 'energie aandacht volgt' en ik laat dan ook iedereen voelen dat dat zo is, door bijvoorbeeld de aandacht op een vinger te richten, waarbij er allerlei sensaties ontstaan die er op wijzen dat er daar meer energie stroomt. Of door het scheppen van een energiebal tussen de handen door de handen langzaam voor het lichaam naar elkaar toe en van elkaar af te bewegen.Vooral die laatste oefening is is heel praktisch om meer energie in het hele lijf op te wekken. Na zo'n oefening kun je die energiebal langzaam als het ware inwrijven in je hara gebied, het batterijgebied van je lichaam. Probeer het maar!     
  Dick


 

Alle Dagen Heel Druk? Start micro-beoefening! (2012)

Ben jij iemand die best wel regelmatig zou willen mediteren, yoga of qigong doen omdat je weet dat het goed voor je is? Alleen lukt het je telkens niet, om daar op dagelijkse basis voldoende tijd voor vrij te maken omdat je …………………………………. (vul zelf maar in) …………..

Dan kan het je ook een hoop opleveren als je overgaat op wat ik 'micro-beoefening' noem. Er zijn namelijk talloze momenten op een dag waarop je iets kunt doen om een ruimere Zijnsdimensie in jezelf te verlevendigen en meer innerlijke rust te ervaren. Je kunt daarbij meestal zelfs gewoon doorgaan met te doen waar je mee bezig was.
Ik ga nu een aantal van deze micro-beoefeningen beschrijven die ik zelf regelmatig gedurende de dag doe.

1. Breng je aandacht uit het denken naar je buik. Observeer daar het rijzen en dalen van je buik op de ademhaling.

2. Maak minuscule langzame bewegingen met je hele lichaam terwijl je zit. Dit geeft een dieper contact met je lichaam en helpt onbewust gespannen spieren te ontspannen.

3. Als er niemand is die naar je kijkt, terwijl je bijvoorbeeld staat te wachten tot het water kookt voor je thee, doe dan spontane, zelfbedachte t'ai chi oefeningen en langzame strek- en rek-oefeningen. Bedenkt ze niet maar laat ze spontaan vanuit de behoefte van je lichaam ontstaan.

4. Luister aandachtig naar de stilte achter de geluiden om je heen. Door je op uiterlijke stilte af te stemmen ontstaat er innerlijke stilte.

5. Maak de aandacht heel ruim, waarbij je je naar alle kanten voorstelt dat je bewustzijn zich tot aan de horizon uitstrekt. Breng dan je aandacht terug naar je lichaam. Stel je daarbij voor dat er energie via je handen en voeten naar binnen stroomt. Omdat energie aandacht volgt is dit ook zo. Breng dan de aandacht weer naar de horizon. Wissel dit ritmisch af. Dit is pure qigong zonder dat je daarbij lichamelijk hoeft te bewegen.

6. Voel je lichaam in zijn geheel en stem je daar doorheen af op je eigen energieveld dat te voelen is als een tintelenden/bruisende levendigheid. Heb je Reiki geleerd dan ervaar je dat energieveld met name sterk rondom je handen. Naarmate je je er vaker op afstemt ga je je 'energielichaam' steeds beter waarnemen. Er valt een hoop subtiel genot te ervaren in het verlevendigen van deze energetische dimensie van jezelf!

Veel plezier hiermee!
Dick


 

Wetenschappelijk onderzoek: Meditatie als pure hersentraining

-    Volkskrantartikel van 15 november 2008 –

Door Mark Mieras

Meditatie is in. En niet alleen bij mensen met een hang naar oosterse mystiek. Meditatie is hard op weg uit te groeien tot een algemeen medicijn tegen informatiestress en versnippering. Veel ziekenhuizen experimenteren al met meditatie voor patiënten. De vakbonden Abvakabo FNV en CNV onderzoeken sinds de zomer het effect van meditatie op werknemers. Honderden werknemers bij verschillende bedrijven mediteren dagelijks 20 minuten. Als het een succes is, overwegen de bonden om met bedrijven te onderhandelen om meditatie op tenemen in de secundaire arbeidsvoorwaarden.

Zweverig gedoe? Allerminst! Hersenonderzoekers hebben zich de afgelopen jaren op meditatie gestort. De resultaten zijn helder. Meditatie is uitstekende hersentraining. Sluit je ogen. Vestig je aandacht op de ademhaling of een mantra. Eenvoudiger kan de opdracht nauwelijks zijn. Toch is het de basis voor vipassana en T(D)M, twee bekende meditatievormen. Het fixatiepunt waarop je je aandacht richt doet er eigenlijk niet toe. Het gaat erom dat je de aandacht gericht houdt. Dat valt niet mee. Een paar minuten mediteren is genoeg om te ontdekken hoe rusteloos de hersenen zijn. De oren pikken allerlei geluiden op, een ongeordende stroom associaties passeert, en voor je het weet is je aandacht meegelokt en denk je aan heel andere dingen. De kunst van het mediteren is je aandacht in de gaten te houden, en zodra ze met associaties wegglipt weer soepel terug te brengen naar haar fixatiepunt. Bij meditatie voor gevorderden leer je om ook het fixatiepunt los te laten en de aandacht als het ware vrij te laten zweven. Meditatie is eigenlijk innerlijke balanceerkunst. En zoals je bij circusartiesten op den duur veranderingen meet in de motorische en visuele centra van de hersenen, zo meet je bij boeddhistische monniken veranderingen in de centra die de aandacht sturen. Bijvoorbeeld in het centrum onder het voorhoofd, dat het wegglippen van de aandacht kan opmerken (Dorsolaterale Prefontale Sulcus) waarmee we de aandacht kunnen terughalen.

En oefening baart kunst. Monniken met meer dan 50 duizend uur meditatie zijn zo behendig met hun aandacht dat ze dingen kunnen die lang voor onmogelijk werden gehouden. Ze kunnen hun hersenactiviteit verschuiven van de rechter naar de linkerfrontaalkwab. Dat is prettig wat links zijn de hersenen over het algemeen vrolijker en optimistischer gestemd dan rechts. En ze kunnen hun brein in een vredige toestand brengen waarbij alleen basisactiviteit te meten is. 50 duizend uur mediteren is voor weinigen weggelegd. Maar ook met minder is een mooi resultaat te boeken. Onderzoekers van universiteiten in de Amerikaanse staat Oregon en in Dalian (China) verdeelden deze zomer 40 Chinese studenten willekeurig over twee groepen. De ene groep mediteerde een weekje, de andere kreeg standaard ontspanningsoefeningen. Na vijf dagen werden ze aan het hoofdrekenen gezet. De meditatiegroep presteerde beter, had minder stress en raakte minder snel vermoeid. In 2005 ontdekten onderzoekers van de Yale universiteit dat mensen met een gewoon leven die veertig minuten per dag mediteren, op den duur andere hersenen krijgen, met meer cellen in de centra waarmee we de aandacht sturen. Dergelijke goed getrainde aandachtscentra komen goed van pas. Ze helpen om het dagelijke bombardement van nuttige en overbodige informatie te verwerken. Sms- en e—mailberichten, piepende magnetrons, klagende gsm's, jengelende kinderen, flikkerende tv-schermen: meditatie helpt de aandacht om geen speelbal te zijn van alle prikkels. Al na drie maanden aandachtsmeditatie kunnen mensen irrelevante informatie gemakkelijker langs zich heen laten glijden, ontdekten Amerikaanse onderzoekers van de universiteit van Wisconsin-Madison vorig jaar. Hun proefpersonen hadden in drie maanden geleerd om de aandacht te verdelen. Tijdens experimenten met een computerscherm waarop letters en cijfers langsflitsten, pikten zij informatie op die mensen normaal ontgaat.

Ook emoties leiden de aandacht af. Mensen die mediteren leren daarom ook emoties los te laten, op dezelfde manier als ze gedachten en geluiden loslaten. Verassend genoeg worden dergelijke genegeerde emoties vanzelf kleiner; als zeurende kinderen die inbinden als ze geen aandacht krijgen. Onderzoekers aan de universiteit van Californië lieten proefpersonen vorig jaar foto's zien van gezichten met een sterke emotionele lading – angst, woede, blijdschap, pijn. De onderzoekers zagen het angstcentrum van de deelnemers tot rust komen zodra deze de aandacht losmaakten van de emotie op de foto. Een truc om dat te doen, is de emotie te benoemen.

Ook fysieke pijn laat zich met meditatie temperen. Ondrzoekers van de Unversiteit van Californië rekruteerden in centra voor Transcendente Meditatie in Los Angeles vierentwintig mensen met meditatie-ervaring voor een experiment. Van ieder werden twee vingers in heet water gedoopt. Het pijncentrum in hun hersenen was maar half zo actief als bij niet mediterende mensen uit een controlegroep. Nadat zij ook een half jaar twee maal daags twintig minuten hadden gemediteerd, bleek ook hun pijncentrum de helft minder actief.

Meditatie is pure hersentraining, en meer dan dat. Want wie eenmaal met zijn aandacht om ongewenste associaties en gevoelens heen kan laveren, heeft het hoofd vrij, zeggen kenners. Vrij om eindelijk eens te ervaren hoe het leven echt voelt, zonder beslommeringen en vooral zonder de onbestemde gevoelens die mensen normaal met zich meedragen. Vage gevoelens van onveiligheid ('straks gaat het mis'), eenzaamheid ('uiteindelijk sta ik er alleen voor') of bijvoorbeeld onbekwaamheid ('straks val ik door de mand'). Robert Stapolsky, bioloog en hoogleraar aan de Amerikaanse Stanford Universiteit, bedacht een woord voor de zeurende pijn van al die gevoelens die niet met de werkelijkheid van het hier en nu te maken hebben, en er dus niet toe doen. Hij noemt het adventitious suffering (toevallig verworven lijden). Dit lijden is vogens Sapolsky niet alleen zonde van het bedorven levensgeluk maar ook slecht voor de hersenen. Hij bewees dat geheugen, leervermogen en het immuunsysteem door de negatieve gevoelens beschadigd kunnen raken.

Wie mediteert, helpt het brein dus op meerdere manieren. De waslijst van bewezen voordelen is lang: efficiënter, gelukkiger en gezonder. Stuk voor stuk redenen om werknemers in werktijd te laten mediteren.


 

Wetenschappelijk onderzoek: Meditatie als gelukstrainer

In de overtuiging dat wij onze hersenen kunnen trainen op een gelukkige staat van zijn, heeft de Dalai Lama wetenschappers uit de Verenigde staten uitgedaagd. Samen met een groep andere boeddhistische 'meditatieveteranen' is His Holiness naar de VS gevlogen om daar met behulp van de modernste scantechnieken allerlei experimenten te ondergaan.

Onder leiding van de neurowetenschapper Richard Davidson van de Universiteit van Wisconsin werd hiermee het effect van meditatie op destructieve emoties onderzocht. in vergelijking met 'gewone mensen' bleken de boeddhisten een aanzienlijk hogere hersenactiviteit te hebben aan de linker frontale voorkwab, het gebied dat met geluk, vrolijkheid en energie wordt geassocieerd. Vervolgens werden 23 Amerikaanse medewerkers onder de loep genomen. Na acht weken meditatietraining bleken zij steeds minder 'hersendrukte' te vertonen in de frontale voorkwab, het gebied dat met verdriet, angst, zorgen en depressie in verband wordt gebracht. In een ander onderzoek van Dr. Paul Ekman van het Medisch centrum in San Francisco bleken boeddhisten die veel mediteren nauwelijks fysieke reactie te vertonen bij gruwelijke tv-beelden of plotselinge geweerschoten. Die tevreden glimlach en kalme uitstraling lijkt daadwerkelijk een innerlijk leven te weerspiegelen, zo concludeerde onderzoeker Ekman: " Iets in de bewuste boeddhistische praktijk resulteert in het soort geluk dat wij allemaal nastreven."

Bron: Vision of compassion, Oxford University Press, p. 107-130


 

Artikel uit de Helios e-Nieuwsbrief oktober 2005

Welkom in de schouwburg
Dick Nijssen
Wanneer we als kind opgroeien, ontwikkelen we een persoonlijkheid met een eigen karakter en een aantal vaardigheden. Dat is een waardevol en noodzakelijk proces om te kunnen functioneren in het leven. Er gaat enorm veel moeite en energie zitten in de opbouw van de persoonlijkheid die jouw naam draagt. Je bent je ooit zo goed (of zo kwaad) mogelijk aan gaan passen aan de verwachtingen en eisen die je omgeving aan je stelde. Die vaak onmogelijke eisen en verwachtingen heb je, zoals dat heet, geïnternaliseerd. Je hebt ze steeds meer tot een deel van jezelf gemaakt. Als je je persoonlijkheid onderzoekt zul je merken dat die is opgebouwd uit een bonte verzameling van vaak tegengestelde subpersoonlijkheden: zo zijn er de eisende en kritische stemmen van je opvoeders die een eigen leven leiden in jou, maar ook rebellerende en saboterende subpersoonlijkheden: delen waar je trots op bent en delen die in het verborgene moeten blijven. Ze zijn ooit in het leven geroepen om je te beschermen tegen pijn, afwijzing en teleurstelling. Ieder deel heeft dan ook, vanuit zijn eigen beperkte logica gezien, het beste met je voor.

Door het gebakkelei van die verschillende delen met elkaar is er in de persoonlijkheid nooit veel rust te vinden. Als je je persoonlijkheid leert observeren, en dus niet langer meer beheerst wordt door zo’n reagerend deel, dan ga je zien dat die subpersoonlijkheden heel voorspelbaar reageren wanneer ze geactiveerd worden in stresssituaties. De voorspelbare serie reacties die je dan gaat vertonen wordt ook wel je karakter genoemd. Het woord ‘karakter’ komt trouwens van het Griekse woord ‘charaktère’ wat ingebeiteld betekent. Dat laat al zien waarom het zo moeilijk is om een karakter te veranderen. Je karakter is een kenmerkend onderdeel van je persoonlijkheid.
Als we de wijze Grieken er weer bij halen dan zie je dat persoonlijkheid komt van ‘persona’, wat masker betekent. De Grieken wisten dus al dat de persoonlijkheid, waar in onze maatschappij alles om draait, in wezen slechts een masker is. En waar dat toe leidt wordt duidelijk als we om ons heen kijken: nog nooit hebben mensen het uiterlijk zo goed gehad en zijn ze tegelijkertijd zo ongelukkig of leeg van binnen omdat ze de weg naar hun ware zelf kwijt zijn. Als je zo vergroeid bent geraakt met het masker als de meeste mensen, dan is er ook geen besef dat er een meer bevredigende manier van leven mogelijk is.

Meestal pas doordat het masker gaat knellen, of de doodsheid ervan ondragelijk wordt, komt er een punt dat we ons gaan afvragen of er nog meer mogelijk is.
Kunnen we ons van onze identificatie met ons masker bevrijden? Ja. Die bevrijding ontstaat alleen niet door aan het masker te gaan knutselen in de hoop dat het passender zal worden. Sommige therapieën zijn daarop gericht, met beperkt succes. Werkelijke bevrijding komt pas door te gaan zien dat je niet je masker, niet je persoonlijkheid bent.
Het feit dat je je gedachten, gevoelens en gedrag kunt waarnemen, laat zien dat er iets in jou is dat daaraan voorbij ligt. Je bent dus meer dan je denken en voelen nietwaar? Dit meer noemen we de Waarnemer. Die is zo stil en onopvallend aanwezig dat je aandacht vrijwel altijd eerder door gedachten en gevoelens in beslag wordt genomen dan dat hij zich bewust blijft van zijn aard als Waarnemer. Net zoals wanneer je in de bioscoop naar een spannende film kijkt en je zo gefascineerd wordt door de filmbeelden dat je je niet meer bewust bent van het witte scherm waarop de film geprojecteerd wordt. In de bioscoop is dat natuurlijk de bedoeling. Maar stel dat je zou vergeten dat het maar een film is, en je volledig geïdentificeerd raakt met de ups en downs van de hoofdrolspeler, dan heb je het zwaar te verduren. Je kunt pas echt volop van een spannende film genieten als je weet dat je veilig vanuit je stoel er naar kunt kijken. Zo is het ook met de film van je leven.
De waarnemer in jou is als het filmdoek waarop de film van je leven geprojecteerd wordt. Het is een stille Zijnstoestand waarin beelden, gedachten en gevoelens als het ware driedimensionaal verschijnen. Als je die stille zijnstoestand bewust wordt en het voedt met je aandacht, dan word je je bewust van een onderlaag van weldadige vrede in jezelf, hoe heftig de film van je leven, die daar overheen geprojecteerd wordt, soms ook is.
Door met je aandacht de Waarnemer in jezelf te verlevendigen raak je steeds meer bevrijd uit de overmatige identificatie met je persoonlijkheid.

In persoonlijke sessies met mensen maak ik dat proces soms duidelijk met het voorbeeld van de schouwburg. Stel je het volgende maar voor:
Je zit in de schouwburg. Voor je is een groot toneel gevuld met acteurs die staan voor alle delen van je persoonlijkheid. Ze voeren met zijn allen een levensecht drama op en elke acteur in dit drama doet zijn uiterste best om je mee te trekken in zijn werkelijkheid, wat in dit geval betekent dat je het toneel op wordt getrokken en gevangen raakt in de tunnelvisie van dat deel. De kunst is om in de getuigepositie te blijven, in je Zijnstoestand. Alleen van daaruit kun je het volledige drama in zijn volle glorie aanschouwen en het laten ontvouwen zonder dat jij je als getuige verliest in een deel daarvan. Dan sta je namelijk onmiddellijk op het toneel en word je een onderdeel van het drama. Zelfs door geloof te hechten aan dat subtiele moraliserende stemmetje, dat je influistert dat iets wat er daar op het toneel gebeurt niet goed is, beland je al dat je op het toneel. Leer dus te ontspannen in het comfortabele pluche van de loge waarin je je bevindt. Van hieruit heb je een vrij uitzicht op het gebeuren dáár, op het toneel, en kun je zowel genieten van het drama daar als het toeschouwer zijn hier. Je kunt jezelf zelfs als die totale schouwburg zien die ruimte biedt aan wat er ook maar op het toneel gebeurt. Schouwburgen blijken geen voorkeur te hebben voor wat er in ze wordt opgevoerd.

Zo oefen je om gedachten en gevoelens van de persoonlijkheid te zien opkomen en passeren zonder dat jij als getuige je ‘ik’-stempeltje erop drukt. Je laat de persoonlijkheid doen wat hij wil doen, je biedt hem ruimte, maar plakt er als het ware niet het stickertje op dat jij de doener ervan bent. Daarmee blijf je in je innerlijke getuigestoel zitten en ontrolt de opvoering van je persoonlijkheid zich moeiteloos voor je ogen. Dat wil niet zeggen dat het leven minder levendig wordt. Integendeel, er is een peilloos diepe Zijnsdimensie bij gekomen terwijl er in de persoonlijkheid nog steeds een afwisseling is van vreugde, boosheid, verdriet enz. Dat mag er nu gewoon allemaal zijn, in zijn volle intensiteit. Er verandert dus uiterlijk niet veel aan je manier van doen, je karakter. Alleen innerlijk heb je je ik-rechten, je copyright over het drama van je persoonlijkheid losgelaten en laat je de persoonlijkheid doen wat die doet, terwijl jij gewoon aanwezig blijft als die grenzeloze openheid van Zijn die daarvan getuige is.

Die persoonlijkheid met zijn gedachten, overtuigingen, gevoelens en handelingen noemen we ook wel het Gekende. Dat in jou wat dat waarneemt is de Kenner. Alles waarover je wat kan zeggen, wat je kan beschrijven, behoort dus tot het Gekende - de hele manifeste wereld! Het enige waar we niets over kunnen zeggen is de Kenner, die niet van deze wereld is! Die kun je alleen maar zijn. Zo gauw je er iets van probeert te beschrijven zit je weer aan de gekende kant. Deze Kenner/ Getuige/Zijn, kan eigenlijk alleen maar beschreven worden in termen van wat het niet is omdat het buiten het denken, buiten ruimte en tijd bestaat, on(be)grijpbaar voor de persoonlijkheid!

Als ik dan toch een poging doe om in woorden te beschrijven hoe ik dit Zijn beleef: dan merk ik dat tijdens dit schrijven dit Zijn, de Kenner of Getuige, sterker naar de voorgrond treedt. Deze zijnstoestand voelt aan als leeg en tegelijkertijd ook vol, vervuld van zichzelf. Ik ervaar het als een ruimtelijke openheid die er altijd is. Soms lijkt het meer op de achtergrond wanneer ik teveel geïdentificeerd raak met spelfragmenten uit de ‘big brother’productie die ‘het leven van Dick Nijssen’ heet. De stille getuige van deze al bijna een halve eeuw draaiende ‘film’ is echter altijd aanwezig. Het treedt met name op de voorgrond bij het ‘in het moment zijn’, of dat nu tijdens de stilte van de meditatie is of op hele intense momenten van een tandartsbehandeling. Het kijkt mee via mijn ogen, het luistert mee via mijn oren en in wisselende mate heb ik de ervaring dat het spreekt en handelt via mijn lichaam. Ik kan het niet lokaliseren in mijn lichaam. Het voelt alsof het ook, maar dan (voor mij) minder krachtig, om mij heen en in anderen aanwezig is.

Heb je een verlangen dit Zijn in jou te verlevendigen? Dan ben je natuurlijk van harte welkom op een TDM & Satsangweekend of Zelfrealisatie Jaargroep. Ook kunnen de volgende inspirerende boeken je ondersteunen in dit proces. Deze boeken helpen je om het inzicht in wie je werkelijk bent te vergroten. Ze zijn bijna allemaal in ons boekwinkeltje te verkrijgen!

De kracht van het NU - Eckhart Tolle, Uitgeverij Ankh-Hermes is een boek dat al jaren een bestseller is over de hele wereld. Heel helder en niet gebonden aan een bepaalde spirituele stroming.
Welkom in Satsang – 6 Zelfgerealiseerden van eigen bodem praten ieder vanuit hun eigen invalshoek over ontwaken.
Ik Ben – Nisargadatta Maharaj, Uitgeverij Altamira-Becht, dit is de ‘bijbel’ van de Advaita, de non-dualistische leer van Eenheid. Lees de letterlijke verslagen van Satsangbijeenkomsten waarin Nisargadatta op onovertroffen heldere manier zijn licht laat schijnen over wat werkelijkheid en illusie is. Een van de boeken met het krachtigste effect op je bewustzijn wanneer de tijd daar rijp voor is.
Gesprekken – Ramana Maharshi. Ramana wordt in Advaita kringen als de grootste wijze van de eerste helft van de 20ste eeuw gezien. In dit boek verwijst hij telkens weer naar het Zelfonderzoek als methode om tot verlichting te komen.
From Onions to Pearls – Satyam Nadeen, Uitgeverij Hay House, California. Een helder en leuk boekje over wat ontwaken in wie je bent inhoudt.
Pad noch bestemming – Ramesh Balsekar, Uitgeverij Altamira-Becht. Ramesh legt hierin duidelijk uit dat het ‘doenerschap’ een illusie is in de ontwaakte toestand.
De eenvoud van Zijn - Ken Wilber, uitgeverij Ank-Hermes. Een bloemlezing uit het werk van deze briljante geest. Verhelderend o.a. over het Zelfonderzoek van Ramana en de twee fases van het ontwaken in wie je werkelijk bent.
God en Eros – David Deida. Uitgeverij Altamira-Becht. Een heel verhelderend boek over de verschillen tussen man en vrouw en seksualiteit in het licht van Advaita
The impact of Awakening – Adyashanti, Een nog jonge Zenmeester legt uit wat ontwaken inhoudt.